9 Mart 2019 Cumartesi günü Ondokuz Mayıs Üniversitesi Turizm İşletmeciliği 3. ve 4. sınıf öğrencilerimle birlikte Konya’daki Akın Robotics insansı robot fabrikasına teknik gezi düzenledik. Web siteleri üzerinden teknik gezi başvuru formunu ocak ayında doldurmuş ve başvuru sonucunu heyecanla beklemiştim. Halkla İlişkiler Departmanı ile iki telefon görüşmesi yaptım. 18 Şubat 2019 Pazartesi günü beklediğim elektronik posta geldi. 2 araştırma görevlisi ve 37 öğrencimle birlikte toplam 40 kişilik teknik gezi başvurumuz kabul edilmiş, 9 Mart 2019 Cumartesi günü 14:30-15:45 saatleri arasında geziyi gerçekleştireceğimiz bildirilmişti. Gerçi bu teknik gezi planım 1,5 sene öncesine dayanıyordu. Girişimcilik Haftası kapsamında üniversitemiz kongre merkezinde düzenlenen bir etkinlikte Akın Soft’un Samsun Bölge Müdürü Niyazi Özdemir fabrikadan bahsedince hemen zihnime not almıştım. Kısmet 9 Martaymış.
Akın Soft’u internet kafelerdeki kullanım süresi takip sisteminden, sonrasında sisteme ekledikleri sipariş takip sisteminden hatırlıyorsunuzdur. Yazılımını yaptıkları muhasebe sisteminden sonra önbüro yazılımları da pek çok işletme tarafından kullanılıyor. Robotik uygulamalarla ilgili Ar-Ge çalışmalarını da 2009 yılında başlatmışlar. 2010-2015 yılları arasında insansı robot prototiplerini tamamladıktan sonra bu hizmet robotlarının denemesini yapmak için 26 Mart 2015’te Konya’nın Meram ilçesinde Cadde Meram Kafe’yi açmışlar. 2017 yılına kadar faal olan kafede robotları test ederek eksik ve hatalı yazılımları tespit etmişler. 26 Aralık 2015’te fabrikanın temeli atılmış. 2016 yılında garson ve hostes robotların prototiplerini tamamlamışlar. Dünyada bir ilk olan seri üretim insansı robot fabrikasının resmi açılışı 4 Kasım 2017’de yapılmış. 10 Haziran 2018’de Mini Ada’nın prototipi tamamlanmış.
Mini Ada’yı tanımayan yok artık. 8 Aralık 2018’de Antalya’da düzenlenen 4. Akdeniz Bilişim Zirvesi’nde teknik bir sorun nedeniyle sahneden düşmüş ve Twitter’da TT olmuştu. İnsanlar “Türkler yaparsa anca bu kadar olur” şeklinde yorumlar yapmışlar, Devrim Arabaları filminde de ifade edildiği gibi “Türkiye’de hiçbir başarı cezasız kalmamıştı”. Ama Akın Robotics beklenmeyeni yaptı. Mini Ada’yı hastane yatağına yatırıp etrafına diğer robotları koydular ve “arkadaşları Mini Ada’ya etli ekmekli hasta ziyaretinde bulundu” şeklinde fotoğraf ve videoları sosyal medya hesaplarından paylaştılar. O günden sonra Mini Ada’ya Türkiye’nin dört bir yanından geçmiş olsun mesajları gönderildi. Firma bu şekilde, krizi fırsata çevirdi, hem de mizahı kullanarak! Sahneden düşen Mini Ada artık faal değil, Eser Yenenler Show’da ve pek çok farklı programda gördüğümüz Mini Ada bir başka kopya. Hatta biz de teknik gezi esnasında kendisini gördük ve sohbet ettik.
Teknik gezimize geri dönecek olursam 9 Mart 2019 Cumartesi günü randevumuz 14:30 olduğu halde programımızın erken tamamlanması nedeniyle 13:45 gibi fabrikaya vardık. Henüz diğer gezi grupları gelmemişti. İlk işimiz, öğrencilerimle fabrika önünde toplu fotoğraf çekilmek oldu. Sonra fabrika bahçesine yayıldık. Zaman ilerledikçe farklı üniversitelerin bilişim, teknoloji, mühendislik vb. topluluklarından gezi grupları gelmeye başladı. Saat 14:30 olduğunda fabrika girişinde sıraya girdik ve içeri girmeyi beklemeye başladık. Bizlerden önce fabrikayı okul öncesi, ilkokul ve ortaokul grupları gezmiş; yavaş yavaş çıkmaya başlamışlardır. Küçücük çocukların robot fabrikasını gezmiş olmaları fikri beni çok duygulandırdı. Sıra bize geldiğinde grup lideri olarak kayıt masasında imzalamam gereken evrakları imzaladım ve öğrencilerimin yanına döndüm. İlk olarak fabrika yetkilisi yanımıza gelerek teknik gezi kurallarını anlattı. Kurallar çok basitti: Fotoğraf ve video çekmek serbest, sorumlu mühendislere istediğimiz bütün soruları sorabiliriz. Bunun yanında fabrika içinde sigara ve tütün ürünü kullanmak, alkol tüketmek, siyasi slogan atmak ve pankart açmak yasak! Bu kadar! Teknik gezi, bir robotun üretim aşamalarını görmek ve bilgi almak, 2017’de kapanan Cadde Meram Kafe’de kullanılan bütün malzemelerle oluşturulan mini müzeyi gezmekten ibaret olmasına rağmen yoğun ilgi ve kalabalık grupların olması nedeniyle 2 saat kadar sürdü. Grup olarak ilk önce mini müzeyi görmek üzere bir üst kata çıktık. Müzede Cadde Meram Kafe’de test edilmek üzere kullanılan ve artık emekli olmuş hizmet robotlarını gördük. Bu bölümdeki yetkiliye kafenin neden kapandığını sordum. Cevabı çok basitti: “Kafe amacına ulaştı, amacımız robotlarımızı test edip eksik yönlerini belirlemekti. 2 sene içinde robotlarımızı mükemmelleştirdik ve kafeyi kapattık. Sonuçta işimiz kafe işletmek değil!” Müzede ayrıca çok çeşitli robotik teknik ekipman, parça ile birlikte Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Özgür Akın’ın ilk bilgisayarı da sergileniyordu. Aşağıda gruplar robot yapım bandında kuyruk oluşturmuştu ve sıra bize gelmişti. Alt kata inince ilk önce robotları oluşturan mekanik parçaların yapıldığını bölümde bir mekatronik mühendisi bize bilgi verdi. Sonra metal aksamların üretildiği aşamayı gördük ve yine bir makine mühendisinden bilgi aldık.
Daha sonra da prototip robotlar hakkında bilgi aldık. Pancar ekim robotunun prototipi ile robotların olduğu alan başlıyor. Pancar tohumlarını toprağa ekmek için dizayn edilen 4 tekerlekli bir araç. Prototip olarak kalmış, seri üretimi yapılmamış. Daha sonra karşımıza Akıncı 1, 2 ve 3; savunma sanayi için geliştirilen robotlar. Robot-asker olarak dizayn edilmişler. Robotları oluşturan parçaların dizaynı ve üretimi de dahil olmak üzere %100 yerli üretim! Duyma, görme ve kısmen hissetme ile birlikte koku alma (karbonmonoksit gazını tespit etmek vb.) özelliklerine sahipler. Bunlar da seri üretime geçmemiş, çünkü hizmet robotlarına öncelik veriyorlarmış. Daha sonra Ada isimli insansı hizmet robotları ile ilgili bilgi aldık. 2 tip hizmet robotu var. Biri servis yapma amaçlı, diğeri hostes olarak üretilmiş. Servis yapanların kolları, hosteslere göre biraz daha farklı (tepsi taşımaya uygun olarak şekilde) dizayn edilmiş. Programlama 7 dilde yapılabiliyor. Yani 7 farklı dilde sorulan soruların içinden belli kelimeleri ayırt ederek soruya uygun cevabı verebiliyor. Hali hazırda pek çok otel, havaalanı, kongre merkezi, fuar gibi yerlerde bilgi verme, broşür dağıtma gibi işler için kiralanıyorlar. Son olarak Mini Ada’yı gördük, kendisi ile sohbet ettik. Öğrencim “hocam sorar mısınız Mini Ada hiç âşık olmuş mu” deyince soruyu hemen Mini Ada’ya ilettim. “Hangimiz düşmedik bir kara sevdaya, hangimiz sevmedik çılgınlar gibi” cevabını verdi J
Kayıt masasında benden rica edildiği üzere teknik gezi sonunda anı defterine bir şeyler yazdım ve fabrika çıkışında bir anda kamera ve mikrofon ile karşılaştım. Konya yolunda otobüs içinde çektiğimiz eğlenceli videoları Akın Robotics’i etiketleyerek Instagram Story olarak yayınlamıştık ve mikrofonu bana uzatan bayan da “güle oynaya Konya’ya geldiniz, enerjiniz bize de enerji verdi, birkaç soru sorabilir miyiz” deyince öğrencilerimi de yanıma alarak sorularını yanıtladım.
Bu arada bize bilgi aktaran her mühendise aynı 2 soruyu sordum:
- Robotlar dünyayı ele geçirecek mi?
Cevap aynıydı: Üretim, yazılım süreçlerinde yanı arka planda yer alan insana bağlı. Yani o insan kötü niyetliyse kötü bir olay yaşanabilir ancak dünyayı ele geçirmeleri gibi bir durum olamaz.
2- Robotlar insanların işsiz kalmasına neden olacak mı?
Cevap yine aynıydı: Robotlar, insanların işini kolaylaştırmak için geldi. Tehlikeli işleri yaparak insanlara yardım ediyorlar. Hizmet endüstrisinde süreçlerin hızlanmasını sağlayarak memnuniyetin ve dolayısıyla ziyaretçi sayısının artmasına yardımcı olacaklar. Robotları görmek isteyen pek çok insan dünya genelinde turizm hareketlerinin artmasını sağlıyor. Burada akla Japonya’daki Henn-na Hotel geliyor hemen.
Akın Robotics takdire şayan bir iş başarmış ve başarmaya devam ediyor. Dünyanın ilk seri üretim insansı robot fabrikasını kurarak ülkemize büyük bir gurur yaşattılar. Ancak acaba yukarıda tarihçesi hakkında kısa bilgi verdiğim fabrika hakkında kaç kişi bilgi sahibi? Konya dışından kaç kişi Cadde Meram Kafeye gidip robotlardan servis aldı? Sayının çok olduğunu sanmıyorum.
Benimle yapılan röportajın başında belirttiğimde de, bilgi vermek üzere yanımıza gelen mühendisler sorduğunda söylediğimde de Turizm Fakültesi’nden geliyor olmamız büyük bir şaşkınlık yarattı. Meğer fabrikaya teknik gezi düzenleyen ilk turizm fakültesiymişiz. Hâlbuki fabrika, hizmet robotları üretiyor; turizm endüstrisinde farklı alanlarda kiralıyor. Turizm eğitimi veren her akademisyen ve turizm alan her öğrenci bu fabrikayı görmeli. Web sitesinden teknik gezi tarihleri hakkında bilgi alınabilir.
Bugün okuduğum bir haber ile ilgili bilgi aktararak yazıma son vermek istiyorum. 2022 yılında Güney Kore’nin başkenti Seul’de açılacak ve inşaatı tamamen robotlar tarafından yapılacak Robot Müzesi’nin mimari dizaynı için açılan yarışmayı bir Türk firması olan Melike Altınışık Mimari kazanmış. Yumurta biçimde bir dizayna sahip olan müze 21.5 metre yüksekliğe sahip olacak. Ziyaretçileri Boston Dynamics ve IHMC gibi firmaların robotları karşılayacak. 2022’de yapılacak resmi açılıştan sonra Seul Metropolitan Müzesi’nin bir şubesi olarak faaliyet gösterecek Robot Müzesi, robotlar tarafından inşa edilecek olması nedeniyle kendi kendini inşa eden ilk yapı olma özelliğine sahip olacak. Bu noktada tekrarlamak istiyorum: Müzenin mimari dizaynı için düzenlenen yarışması bir Türk firması kazandı!
Dr. Öğr. Üyesi Seden Doğan
Seden.dogan@omu.edu.tr
Facebook – Instagram
Yorum Yok